Kongen, loven og landet

Han ledet det mest omfattende lovgivingsarbeidet noen gang i Norge – og skapte lovsamlingen som gjorde Norge norsk. Få andre konger har satt så dype spor etter seg som Kong Magnus Lagabøter.

I høst kommer Jørn Øyrehagen Sunde med boken Kong Magnus Lagabøter, Landslova av 1274 og det Norge han skapte.

Denne kvelden møter du Øyrehagen Sunde, professor i rettshistorie, i samtale med jurist Katrine Holter, kjent fra den populære podkastserien Rett og slett.

– Landsloven er kanskje det viktigste stykket glemt norsk historie. Det var Landsloven som gjorde Norge norsk. Hvis vi skal forstå Norge, må vi forstå Landsloven, sier Øyrehagen Sunde til Juridika Innsikt.

Vi skal tilbake til det nye Norge i året 1274. Landet er samlet, men ennå styres Norge gjennom flere sett lovverk. Kong Magnus ser at landet trenger ett felles, samlet lovverk. Han starter det omfattende arbeidet med å bygge et helt nytt sett med lover – Landsloven – et lovverk som skal gjelde i landet i mange hundre år, og som dannet en rettstradisjon som gjelder den dag i dag.

I 2024 er det 750 år siden Magnus Lagabøters landslov ble tatt i bruk.

Dette står å lese i bokomtalen:

Eigentleg skulle han ikkje bli konge.

Storebror hans skulle overta trona etter kong Håkon 4., medan den unge prins Magnus vart utdanna hos dei fattige fransiskanarmunkane. Då han likevel vart krona som kong Magnus 6. i 1261, vart han den einaste kongen i norsk mellomalder som ikkje førte krig. I staden skapte han Landslova, som vart ein grunnstein i norsk politikk, rett og samfunn. Han vart heller ikkje gravlagt saman med andre norske kongar, men hos munkane i fransiskanarklosteret der han gjekk i skule.

Kong Magnus 6. er ein av dei mest fasinerande norske kongane. Han levde i eit spanande hundreår, der Norge utvikla seg i stor fart og fekk – som eit av få land i Europa – ei lovbok som vart nytta i heile landet. I dag er han difor kjent som Magnus Lagabøter.

Magnus Lagabøter er likevel kanskje den av dei norske mellomalderkongane vi veit minst om. Med Kongen, lova og landet har Jørn Øyrehagen Sunde skrive eit formidabelt verk. Med stor kunnskap og suveren formidlingsevne skriv han fram ein mann og ei tid som er overraskande attkjenneleg og moderne, internasjonalt orientert og jordnær på same tid.

Du møter:

Jørn Øyrehagen Sunde (f. 1972) vart can. jur. i 1999, dr. jur. i 2007 og professor i rettshistorie same året ved Det juridiske fakultet i Bergen. Han vart i 2019 tilsett som professor i rettshistorie ved Institutt for offentleg rett i Oslo. Sunde hadde 2002-2021 ei bistilling som forskar ved Museet Baroniet Rosendal, og har hatt ei bistilling som forskar ved Nasjonalbiblioteket frå 2019. I perioden 2008-2010 var han òg professor ved Centre for Medieval Studies.

Katrine Holter er førsteamanuensis i rettsvitenskap ved Politihøgskolen, hun er jurist og har doktorgrad i strafferett fra Universitetet i Bergen. Høsten 2020 utga hun boken Hensikt og omkringliggende begreper i strafferetten. Hun har tidligere jobbet som advokatfullmektig og forsvarer i Advokatfirmaet Sulland.